WAHADZABE 1,300 WANISHI MKOAN SINGIDA

Na Kibada Kibada –Arusha

WAHADZABE

Imeelezwa kuwa mjibu wa tafiti mbalimbali zilizofanyika hapa nchini kwa mwaka 2010 yanaonesha kuwa Jamii ya kabila la wahadzabe 1,300 hapa nchini   wanaishi katika wilaya ya Mkalama Mkoani Singida hivyo iwapo hatua za makusudi hazitachukuliwa kuyalinda makabila hayo madogo huwenda yakatoweka.

Akiwasilisha mada inayohusu tathimini ya mchango wa ufugaji nyuki kwa maisha bora kwa wahadzabe Mkoani Singida,kwenye Kongamano la ufugaji nyuki Afrika linalofanyika kwenye ukumbi wa Mikutano wa Kimataifa AICC Jijini Arusha.

 Mtafiti na Mtaalamu wa familia kutoka chuo kikuu cha Kilimo Sokoine (SUA) Philimon Kiemi  ameeleza kuwa kwa mjibu wa utafiti uliofanyika Mkoani Singida kwenye Wilaya ya Mkalama inaonesha Jamii ya kabila la Wahadzabe wapo 1,300 na kati yao 356 wanaishi katika wilaya ya Mkalama Kijiji cha Maguli wapo katika kaya zipatazo 70.

Kiemi anaeleza kuwa katika utafiti wao kaya 30 zilizofanyiwa utafiti  walibaini kuwa wahadzabe wanaishi kwa kutengemea mimea,mizizi,matunda,kula ndege na wanyama wanaishi  kukusanya matunda,kula ndege,na wanyama na mizizi ili waweze kuishi.

Anaeleza kuwa wahadzabe wanaamini kuwa asali ni dhahabu kwao kwa kuwa ni chakula na dawa kwao,kuhusu ufugaji wa  nyuki wao ili kupata asali wanatumia mbinu ya kutoboa miti aina ya mibuyu kisha kuiziba na kuacha tundu  na nyuki huingia na kutengeneza asali ambayo huitumia kama chakula.

Wahadzabe wao wana nyuki aina sita kwa mjibu wa utafiti uliofanyika mwaka 2013 uliofanywa na David kwa mjibu wa utafiti huo pia ulibaini wahadzabe 56.7 hawajui kusoma asilimia 15 walisoma elimu japo ya sekondari,msingi na asilimia 3 hawajasoma   na kunaidadi kubwa ya watoto ambao hawasomi katika jamii ya wahadzabe.

Jamii ya wahadzabe wenye umri wa kuanzia mika 30-60 wanauzoefu katika ufugaji nyuki na kati yao asilimia 63 walisema kuwa nyuki zinaongeza uchumi katika eneo lao.

Pia jamiii ya wahadzabe walio wengi hawajui Kiswahili,na wakaeleza kuwa asilimia 77 wanasema wanalisema nyuki ni muhimu kwao, na asilimia 63 wananufaika na nyuki,kwa wastani wote walikubalikuwa ufugaji nyuki ni muhimu kwa maendeleo yao.

Hata hivyo asilimia 50 wanakabiliwa nahuduma duni ya miundombinu wakaeleza kuwa ufugaji nyuki utawasaidia kuinua uchumi na kipato chao.

Wakizungumzia asali walisema wanatumia asali kama chakula ambapo kati yao asilimia 83.5 walieleza kuwa kuwa asali inatumika kama chakula kwao na jamii hiyo haina uzazi unaongezeka kama jamii nyingine.

Awali Mkuu wa Mkoa wa Singida Dkt Pascal Kone alieleza kuwa katika kutambua na kujali jamii hiyo serikali imepima eneo lao na kulipatia hati ambapo almwagiza mkuu wa wilaya ya Mkalama kuhakikisha anawaondoa wavamizi wote waliovamia eneo la wahadzabe wanaondoka mara maja na ifika mwezi desemba kama watakuwa hawajaondoka atawondoa kwa nguvu.

Mkuu huyo wa Mkoa alieleza kuwajuhudi nyingine zilizofanyika ni kuwachimbia visima vya maji ili wawe na maji yatakayowatosha wao kwani iwapo watawawekea maji mengi zaidi wanaweza kuvamiwa na wafugaji .

Mbali ya kuchimbiwa visima pia wamejengewa shule,na zahanati, nyumba za waganga  shule ya maguli pia imejengwa na mabweni mawili ya wavulana na wasichana ili waweze kusoma.

Ambapo ifikapo mwakani mwezi januari watoto wapatao 40 wa kihadzabe wataanza kusoma katika shule hiyo iliyojengwa lengo ikiwa ni kuwapatia elimu ili nao waweze kuijua dunia.

Wahadzabe hao walipelekewa majembe ili waanze kujifunza kilimo lakini wameyatumia na kuyabadilisha kuwa visu,pia wamepewa mizinga 150 ambayo wanaitumia kwa kufugia nyuki.

Kwa upande wao kiongozi wa kabila la Wahadzabe aliyefahamika kwa jina moja la Jacob aliiomba serikali kuona utaratibu wa jinsi ya kuwazuia wavamizi wa maeneo yao wanaowavaimia katika makazi yao ya asili waliyowazoea.

Akasema kama wanaingia kwenye eneo lao wafuate utaratibu na wao wana haki ya kuishi kadri mungu alivyowajalia,wakaeleza kuwa kwa kuwa wao walikuwa hawajui kutumia ardhi sasa wamekuja watu wanaojua kuitumia lakini wanaojua matumizi ya ardhi lakini wafuate utaratibu.

Mzee Jacob akaeleza kuwa iwapo watavamiwa ardhi yao watakwisha kwa kuwa wanaishi kwa kutegemea mistu,kwa kukusanya matunda, mizizi kuwinda wanyama na ndege ambacho ndiyo chakula chao kikuu.kwani wakiwa na mistu wanapata nafasi ya kukusanya matunda na vyakula vingine wanavyotegemea kutoka mstuni hivyo wanachoomba serikali iwasaidie kuwalindia eneo lao kwa kuwa nao ni watanzania kama wengine.

Aidha itaendelea kuwalinda kuwasaidia wahadzabe wandorobo na wasandawe ambao makabila madogo amabao  wapo porini hapa nchini na wako katika hatari ya  kutoweka katika ramani ya Tanzania  kwa kuwa nao ni watanzania kama walivyo watanzani wengine.